Kategoriler
- M. Yazarı : Dr. Berrin Usta
- 68674
- 19 Nisan 2017
Aparey aygıt demektir. Ortodontik tedavide kullanılan bütün aygıtlar aparey olarak adlandırılır.
Ortodontide çok çeşitli apareyler mevcuttur. Genel olarak apareyleri iki gruba ayırmak mümkündür.
- Ağız içinde kullanılan apareyler
- Ağız dışında kullanılan apareyler
Bunları da kendi içinde alt gruplara ayrılabilir.
- Hareketli apareyler: Kişinin kendisinin takıp çıkarabileceği apareylerdir.
- Sabit apareyler: Doktor tarafından dişlere yapıştırılan apareylerdir.
Şimdi ortodontik tedavide sıklıkla kullanılan bazı apareyleri inceleyelim.
AĞIZ İÇİNDE KULLANILAN APAREYLER
- Ağız içinde kullanılan sabit apareyler:
Braketler
Dişlere yapıştırılan sabit metal düğmeciklerdir. Ortodontik tedaviniz süresince ağızda kalır. Bireylerin sosyal statülerine göre şeffaf görüntülü daha estetik olan birçok braket çeşidi de mevcuttur.
Ayrıca braketlerin dişin arka tarafına yapıştırılan ve tedavi süresince hiç görünmeyenleri de vardır.
Alt çeneyi ileri almak için kullanılan sabit apareyler
Bu tip apareyler üst çene arka bölgeden alt çene köpek dişi bölgesine uzanır. Apareyler bünyelerinde bulunan bazı materyaller aracılığı ile alt çeneyi öne doğru iterler. Bu tarz apareyler sabit oldukları için devamlı kuvvet uygulayarak alt çeneyi önde konumlandırmaya zorlarlar. Birkaç çeşidi olsa bile çalışma prensibi aynıdır.
Lingual Retaine
Ortodontik tedavi bitiminde dişlerin tekrar bozulmaması için dişlerin arka yüzeylerine yapıştırılan ince tellerdir. Dışarıdan bakıldığında görülmez.
Sabit Üst Çene Genişleticiler
Üst çene darlığı vakalarında sıklıkla sabit apareyler ile üst çene kısa bir sürede genişletilir. Çene genişletme apareylerinin birçok çeşidi vardır. Probleminizin şiddetine göre veya yaşınıza göre ortodontistiniz sizin için en uygun apareyi seçecektir.
- Ağız içinde kullanılan ve takılıp çıkarılabilen apareyler:
Bu tip apareyleri takıp çıkarmak mümkündür. Bunlara "hareketli aparey" denir.
Genellikle hareketli apareyler, üzerlerine konulan yaylar, vidalar, düzeltilecek ile dişlere kuvvet uygulamak amacıyla hazırlanan, apareylerdir. Bu tarz apareyler çok çeşitlidir.
Bazıları hem alt hem de üst çeneye oturur ve tek gövdeli yapılır. Bu tarz apareyler genellikle çenelerdeki bozuklukların tedavisinde kullanılmaktadırlar.
Ortodonti uzmanınız en kısa zamanda, en etkin tedavi yapmak için sizin iççin en uygun apareyi seçecektir.
Apareyiniz kaybolur, kırılır veya koparsa tedavinizin kesintiye uğramaması için hemen kliniğimize başvurmalısınız.
AĞIZ DIŞINDA KULLANILAN APAREYLER
Ortodontide çeneleri ilgilendiren bozuklukların tedavisinde büyük kuvvetler uygulamak suretiyle tedaviler yapılmaktadır. Bu büyüklükteki kuvveti uygulamak için ağız dışından destek almak gerekebilir.
Böyle bozukların tedavisinde kuvvetleri uygulamak amacıyla kafa, ense veya alından destek alınarak uygulanan apareylere ağız dışı apareyler denilir.
Ağız dışı apareyleri büyüme atılımını çok hızlı olduğu 12–16 yaş arasında çenelerin büyümesini yönlendirmek için kullanmak mümkündür.
Ağız dışı apareyleri üçe ayırabiliriz.
- Yüz Maskesi
Yüz maskesi üst çenenin alt çeneye ya da kafaya göre geride olduğu durumlarda, üst çeneyi öne almak amacıyla kullanılır. Bu apareyde alından ve çene ucundan destek alınır.
Yüz maskesinin kullanım süresi diğer ağız dışı apareylerde olduğu gibi ortalama 17 saattir. Daha uzun kullanmakla daha çabuk tedavi tamamlanır.
- Chin-cup
Alt çenenin ileride olduğu ya da ağzı kapatırken ileriye doğru kaydığı durumlarda alt çenenin gelişimini frenlemek için kullanılan apareye chin-cup denilir. Kafadan destek alınan bir kep kısmı çene ucuna yerleştirilen bir çenelik kısmı ve çenelik ile kep kısmı arasında kuvvet uygulayan lastik elemanlardan oluşmuştur.
- Headgear
Ortodontik tedavide sıklıkla kullanılan headgear denilen aparey üç kısımdan oluşmuştur.
Headgear apareyi,
- Üst çenenin ileri olduğu vakalarda üst çene gelişimini frenler,
- Çapraşık ya da fırlak olan ön dişlere yer açmak amacıyla arka dişleri geriye doğru iter,
- Arka dişlerin hareketinin istenmediği durumlarda, bu dişlere uygulanan kuvvetleri etkisiz bırakmak amacıyla kullanılır
Headgear'ınız başlangıçta size ve çevrenizdekilere biraz garip görünebilir. Ancak ortodontik tedaviniz için gereklidir ve ortodontide sıklıkla kullanılır.
Headgear'ı kullanılırken dikkat edilecek durumlar
- Headgear' inizi minimum ortodontistinizin belirlediği saat kadar takmalısınız. Unutmayın belirlenen bu sürede takarsanız fayda sağlar.
- Önce enselik ya da başlık kısmını çıkarın sonra da ağız içine takılan tel kısmını çıkarın. Aksi halde yanağınız, dudağınız ya da yüzünüzü yaralayabilirsiniz.
- Sert oyunlar oynarken ya da spor yaparken headgear'inizi takmayın.
- Her randevuda ortodontistinizin kuvvet ayarı yapması için headger'inizi yanınızda bulundurun.
- Başkalarının headgear'inize çarpmasına engel olun. Bazen kardeşler veya arkadaşlar bu tedavinin ciddiyetinin farkında olmayabilir.
Headgear takıldıktan 3-5 saat sonra dişlerinizde hassasiyetler olabilir. Dişlerinizdeki ağrılardan veya hassasiyetten dolayı headgear'inizi takmaktan vazgeçmeyin, sabredin. Çünkü bu hassasiyet ve ağrılar düzenli takıldığında geçecektir.